"Người đàn ông kế hoạch"- Tóm tắt ý chính của The Economist

 Thách thức hiện tại (Bối cảnh)

Chiến tranh thương mại: Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ bị Mỹ áp thuế cao do thặng dư thương mại lớn. Mặc dù có những nỗ lực đàm phán và các động thái "làm hài lòng" Tổng thống Trump, ngay cả khi thuế được giảm, vẫn sẽ là một khó khăn lớn.
Mất lợi thế cạnh tranh về chi phí: Tiền lương công nhân ở Việt Nam đã tăng cao hơn so với một số nước trong khu vực, làm giảm lợi thế về lao động giá rẻ.
Cân bằng địa chính trị phức tạp: Việt Nam cần duy trì sự cân bằng tinh tế giữa Mỹ (không đáng tin cậy) và Trung Quốc (hay bắt nạt), đặc biệt khi Mỹ có thể gây áp lực loại bỏ yếu tố Trung Quốc trong nền kinh tế.
Vấn đề nội tại: Dân số già hóa và tình trạng môi trường xấu đi (ô nhiễm, suy thoái đất).
Mô hình kinh tế cũ không còn hiệu quả: Sự phát triển thần kỳ của Việt Nam chủ yếu dựa vào các công ty đa quốc gia lớn tập trung vào xuất khẩu, nhưng ít tạo ra hiệu ứng lan tỏa cho các doanh nghiệp nhỏ hơn và phần còn lại của nền kinh tế. Các tập đoàn có quan hệ chính trị thống trị một số ngành, và các doanh nghiệp nhà nước cồng kềnh vẫn hoạt động kém hiệu quả.

"Người đàn ông với kế hoạch": Ông Tô Lâm và những cải cách cần thiết

The Economist đặt hy vọng vào Ông Tô Lâm, người đã vươn lên thành lãnh đạo Đảng Cộng sản và được biết đến qua chiến dịch chống tham nhũng "đốt lò". Ông Lâm được cho là đã nhận ra rằng công thức thành công cũ của Việt Nam cần phải thay đổi.

Để đạt được "Kỷ Nguyên Vươn Mình" và mục tiêu tăng trưởng hai chữ số vào năm 2030, ông Tô Lâm cần:

Đốt bỏ mô hình kinh tế cũ: Tạo sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp nhỏ và người mới tham gia bằng cách cắt giảm chế độ cấp phép phức tạp và chấn chỉnh ngành ngân hàng để tín dụng đến được các doanh nghiệp nhỏ.
Cải cách giáo dục: Giải phóng các trường đại học để thúc đẩy đổi mới.
Đối mặt với lợi ích nhóm: Buộc các tập đoàn lớn phải cạnh tranh quốc tế hoặc mất đi sự hỗ trợ của nhà nước, tương tự như cách Hàn Quốc đã làm với các chaebol.
Cải tổ bộ máy nhà nước: Tiếp tục các cuộc cải tổ cấp cao, bao gồm sa thải công chức, giảm số lượng tỉnh để phá vỡ các phe phái địa phương, và bãi bỏ một số bộ để hiện đại hóa hành chính.

Cảnh báo rủi ro nếu thất bại và hy vọng nếu thành công

 cảnh báo về nguy cơ ông Lâm tập trung quyền lực để cải cách nhưng lại duy trì văn hóa sợ hãi và phục tùng, điều này có thể làm suy yếu chính những cải cách của ông, tương tự như trường hợp của Tập Cận Bình ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, nếu ông Tô Lâm thành công, một cuộc "Đổi mới thứ hai" sẽ đưa 100 triệu người Việt Nam vào thế giới phát triển, tạo ra một động lực tăng trưởng mới ở châu Á và giúp Việt Nam ít có khả năng rơi vào quỹ đạo ảnh hưởng của Trung Quốc hơn.

 TÓM LẠI: THE ECONOMIST kết luận rằng đây là cơ hội tốt nhất cuối cùng để Việt Nam trở nên giàu có trước khi dân số già đi, và số phận đất nước nằm trong tay ông Tô Lâm – nhà cải cách ít có khả năng nhất nhưng quan trọng nhất của châu Á.