Britcoin của nước Anh cần một tầm nhìn táo bạo hơn

(Theo Financial Times, ngày 22/2/2024)- Người viết là cựu quản lý cấp cao của Ngân hàng Anh: David Bholat

Cơ quan quản lý của Anh, giống như nhiều nhà quản lý ngân hàng trung ương và chính phủ trên toàn cầu, đang đánh giá khả năng phát hành một loại tiền tệ kỹ thuật số để cho phép các hộ gia đình và doanh nghiệp nắm giữ tiền trực tiếp với Ngân hàng Anh. Tuy nhiên, thiết kế đề xuất cho đồng bảng Anh kỹ thuật số được công bố vào tháng trước cho thấy không rõ lý do tại sao ai lại muốn sử dụng nó.

Không giống như tiền mặt, tiền tệ kỹ thuật số sẽ không cung cấp một cách thức thanh toán ẩn danh. Chúng sẽ giống như tiền gửi ngân hàng, để lại dấu vết kỹ thuật số. Tuy nhiên, không giống như tiền gửi ngân hàng, tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ không nhận lãi. Các cơ quan chức năng của Anh cũng sẽ áp đặt giới hạn về số lượng CBDC mà mỗi hộ gia đình và doanh nghiệp có thể nắm giữ ngay từ đầu. Do đó, tính hữu dụng của CBDC trong việc nắm giữ an toàn số dư vượt quá giới hạn bảo hiểm tiền gửi sẽ bị loại bỏ ngay từ đầu.

Việc thiết kế CBDC gây tranh cãi do lo ngại người dùng sẽ chuyển tiền từ ngân hàng sang Ngân hàng trung ương. Nếu dòng tiền di chuyển đột ngột và đáng kể, nó có thể gây ra khủng hoảng tài chính. Tuy nhiên, rủi ro này cần được cân bằng với rủi ro CBDC không được sử dụng, gây lãng phí tài nguyên. Bởi vì một CBDC được thiết kế đúng cách có thể cải thiện phúc lợi công cộng.

Thách thức đặt ra cho cơ quan quản lý là làm cho CBDC hấp dẫn hơn với người dùng. Hiện tại, lý do chính của họ cho việc phát hành CBDC - ngăn chặn sự phân mảnh tiền tệ và những đổi mới thanh toán trong tương lai - quá mơ hồ để thuyết phục công chúng. Thay vào đó, cơ quan quản lý nên nhấn mạnh bốn lợi ích chính của CBDC cho người dùng và phản ánh chúng trong thiết kế:

1. Quyền lựa chọn: CBDC cung cấp phương thức thanh toán kỹ thuật số với ít điều kiện hơn so với ngân hàng. Nó đảm bảo mọi người trong nền kinh tế ngày càng ít sử dụng tiền mặt đều có thể truy cập vào hệ thống thanh toán kỹ thuật số, bất kể lịch sử tín dụng hay quan điểm chính trị, và không yêu cầu số dư tối thiểu hoặc ràng buộc sử dụng.

2. Tài sản không rủi ro: Trong khi ngân hàng có thể vỡ nợ, Ngân hàng trung ương thì không. Mặc dù bảo hiểm tiền gửi cung cấp một số bảo vệ, các nhà nghiên cứu tại Ngân hàng Anh lưu ý rằng nó là con dao hai lưỡi, khuyến khích rủi ro đạo đức trong ngân hàng và rủi ro hệ thống. Giới thiệu CBDC có thể mở đường cho việc dần dần loại bỏ bảo hiểm tiền gửi do chính phủ hỗ trợ. Lãi suất ngân hàng trả cho tiền gửi cũng có thể cạnh tranh hơn nếu CBDC được trả lãi.

3. Lưu trữ giá trị: Giá trị của Bảng Anh kỹ thuật số có thể vượt ra ngoài biên giới Vương quốc Anh. Cơ quan quản lý nên đề xuất cho phép người nước ngoài sử dụng nó. Điều này có thể cung cấp cho người dân ở các quốc gia kém phát triển một cách lưu trữ giá trị tốt hơn so với đồng nội tệ của họ. Do đó, Bảng Anh kỹ thuật số có thể củng cố vai trò của đồng bảng Anh như một đồng tiền dự trữ.

4. Bảo vệ dữ liệu: Nhiều tranh cãi xung quanh CBDC phản ánh lo ngại rằng cơ quan quản lý có thể lạm dụng quyền truy cập dữ liệu giao dịch để giám sát nhà nước. Phản hồi tham vấn đề xuất luật bổ sung để ngăn chặn điều đó. Nhưng CBDC cũng có thể cung cấp cho công chúng một phương thức thanh toán kỹ thuật số bảo vệ họ khỏi sự giám sát của khu vực tư nhân.

Tuy nhiên, mô hình ưa thích của Vương quốc Anh là cung cấp CBDC thông qua các nhà cung cấp giao diện thanh toán (PIP) khiến việc xây dựng các biện pháp bảo vệ như vậy trở nên khó khăn. PIP chưa tồn tại và có thể không bao giờ tồn tại vì lợi nhuận không đủ cao. Một mô hình kinh doanh dựa trên phí đăng ký người dùng hoặc phí chấp nhận của thương nhân khó có thể tạo ra lợi nhuận đủ do có các lựa chọn thay thế có chi phí giao dịch thấp hoặc không như tiền mặt. Rất có thể, PIP sẽ tìm cách tạo doanh thu bằng cách sử dụng dữ liệu CBDC của khách hàng của họ để bán chéo hoặc hiển thị quảng cáo của bên thứ ba. Tuy nhiên, mô hình này không khác biệt CBDC với tiền gửi ngân hàng về mặt bảo vệ dữ liệu và không tái tạo lợi ích về quyền riêng tư của tiền mặt.

Mặc dù chưa thể kết luận rằng Bảng Anh kỹ thuật số là một giải pháp cho một vấn đề không tồn tại, nhưng thiết kế hiện tại của nó khiến nó trở thành một sản phẩm không có thị trường rõ ràng. Cung cấp CBDC không tự tạo ra nhu cầu. Các nhà hoạch định chính sách cần phải diễn đạt rõ hơn lợi ích của nó và mạnh dạn hơn trong thiết kế nếu muốn nó thành công.