Căn
bệnh tự tin của giới chuyên gia tài chính: Ảo tưởng kiểm soát “Thiên Nga Đen”
“Thiên Nga Đen” không
còn là khái niệm mới mẻ trong gần 10 năm trở lại khi được trích dẫn rất nhiều
trong giới học thuật và nhà đầu tư. Tất nhiên, tôi không muốn nói đến bộ phim
Thiên Nga Đen của đạo diễn Darren Aronofsky
giúp diễn viên Natalie Portman dành giải Oscar, mà là “Thiên Nga đen” như là một
khái niệm ám chỉ những biến cố hiếm hoi nhưng lại để lại hậu quả vô cùng lớn.
Nassim Nicholas Taleb,
một nhà môi giới chứng khoán và cũng là chuyên gia về xác suất, đã đưa ra khái
niệm “Thiên Nga Đen” trong một cuốn sách cùng tên vào năm 2007. Thiên Nga Đen
được định nghĩa là “ một biến cố hiếm hoi
nhưng khi xảy ra lại tạo ra hệ quả vô cùng lớn. Và sau khi xảy ra, con người có
thể dựng ra hàng trăm câu chuyện để giải thích nó”. Thiên Nga Đen không chỉ
xuất hiện trong tự nhiên mà còn trong lĩnh vực kinh tế, xã hội bao gồm thị trường
tài chính. Các sự kiện Thiên Nga Đen như: Khủng bố 11.9; Khủng hoảng nợ dưới
chuẩn 2007; Thảm hoạt động đất sóng thần-hạt nhận ở Nhật Bản vào năm 2011; Dịch
bệnh Ebola...